ردیابی مولکولی پوتی ویروس های حبوبات در مزارع منطقه گرگان

پوتی¬ویروس¬ها، یکی از دو جنس¬ بزرگ ویروس¬های گیاهی هستند. آن¬ها طیف گسترده¬ای از گیاهان تک لپه و دو لپه را آلوده می¬کنند و در تمام نقاط جهان یافت می¬شوند. به¬منظور ردیابی پوتی ویروس¬های حبوبات، گیاهان (باقلا، نخودفرنگی، ماش، نخودمعمولی و لوبیاسبز) با علایم موزائیک، بدشکلی و پیچیدگی برگ ها طی فصل زراعی 91-1392 از استان گلستان جمع آوری گردید. به¬منظور تایید آلودگی نمونه¬ها، آر ان ای کل با استفاده از کیت mrna capture (roche) از نمونه های مذکور استخراج شد. پس از ساختcdna ، واکنش زنجیره¬ای پلیمراز (rt-pcr) با آغازگرهای عمومی پوتی¬ویروس (oligo1n/oligo2n) جهت تکثیر ناحیه¬ی پروتئین پوششی(cp) صورت گرفت. از بین نمونه های آلوده، تعدادی از نمونه ها به¬منظور ردیابی ویروس¬های موجود تعیین توالی گردیدند. توالی¬های بدست آمده با توالی¬های منتخب از کشورهای مختلف در genbank، مقایسه شدند. همردیف¬سازی¬های چندگانه و آنالیزهای فیلوژنتیک و تعیین نسبت جانشینی نامترادف (dn) به جانشینی مترادف (ds) با نرم افزارهای dnastar، dnaman، clustalx وmega5 انجام و درخت فیلوژنتیک به روش neighbor-joining ترسیم گردید. نتیجه تعیین توالی مشخص نمود؛ نمونه های استان گلستان به ویروس¬های موزائیک زرد لوبیا (باقلا) و موزائیک هندوانه (ماش و لوبیاسبز) آلوده می باشند. آنالیزهای فیلوژنتیکی نشان داد؛ جدایه¬ی bymv (باقلا) با جدایه¬های استرالیا و ژاپن با میانگین 98 درصد، جدایه¬ی wmv (ماش) با جدایه¬های گلستان (گرگان، کردکوی و بندرترکمن) و ایتالیا با میانگین 99 درصد تشابه و جدایه لوبیا با جدایه¬ی ماش با میانگین 93 درصد بیشترین شباهت را دارند. تعیین جایگاه تاکسونومیکی ناحیه cp ژنوم جدایه ایرانی bymv و مقایسه آن با سایر جدایه¬های دنیا منشا تکاملی و پیدایش این جدایه در ایران را مشخص نمود و به نظر می رسد منشا خارجی دارد. نسبت dn/ds در گروه¬های فیلوژنتیک کمتر از 1 است و این نشان دهنده¬ی نقش موثر انتخاب منفی در تنوع و تکامل این ویروس¬ها می¬باشد. براساس اطلاعات موجود، این تحقیق اولین گزارش از تعیین توالی پوشش پروتئینی ویروس bymv از ایران و مزارع باقلا استان گلستان می باشد و همچنین اولین گزارش از wmv بر روی حبوبات در استان گلستان می¬باشد.